Dit is een vierde artikel over de economische beststeller Capital in the Twenty-First Century van Thomas Piketty. Dit artikel legt de nadruk op de onduidelijke onderbouwing van de elementen van de waarden die Piketty gebruikt in zijn analyse en verscheen eerder als Mises Daily.

Door: Randall Holcombe

Het boek van Thomas Pikett, Capital in the Twenty-First Century, heeft veel publiciteit gekregen, dus ik ga geen algemene review schrijven. Wel wil ik wil zijn beschrijving van kapitaal becommentariëren en deze contrasteren met een meer ‘Oostenrijkse’ aanpak.

De hoofdconclusie van Piketty is dat de return on capital groter is dan de totale groei in inkomen, zodat de eigenaren van kapitaal hun inkomens en rijkdom sneller zien stijgen dan de algemene bevolking. Mettertijd zou dat leiden tot stijgende ongelijkheid tussen die groepen. Hij gebruikt indrukwekkende data en zijn analyse laat vrij overtuigend zien dat ongelijkheid is gestegen sinds 1980.

Er zijn een aantal zaken die men naar voren kan brengen ten aanzien van de analyse van Piketty, maar ik beperk met hier tot een: de manier waarop hij de relatie tussen de hoeveelheid kapitaal en het inkomen dat daardoor gegenereerd wordt, definieert.

Piketty benoemt, wat hij noemt, “de eerste elementaire wet van kapitalisme” als α=r x β, waarbij α het inkomen verkregen uit kapitaal is, rde return on capital, en ß de waarde van de kapitaalvoorraad is. Zoals Piketty ze definieert, worden ze beiden gedeeld door inkomen, maar dit kunnen we veilig naast ons neerleggen door beide zijden te vermenigvuldigen met inkomen, wat de nu volgende discussie vergemakkelijkt.

Zoals Piketty het ziet wordt het rendement op kapitaal bepaald door de waarde van het kapitaal maal het percentage, zoals de vergelijking laat zien. Piketty bevestigt dat dit zijn gezichtspunt is in de voorbeelden die hij geeft in het boek. De realiteit is echter omgekeerd. Het rendement op kapitaal wordt niet bepaald door de waarde van kapitaal; de waarde van kapitaal wordt bepaald door het rendement dat het produceert. Het juiste gezichtspunt hierop wordt duidelijk neergezet voor Carl Menger in zijn Principles of Economics.

Terwijl Piketty de waarde van kapitaal meet aan de waarde van de kapitaalvoorraad, is kapitaal eigenlijk een verzameling van heterogene invoer in de verschillende productieprocessen. Bovendien rendeert kapitaal alleen als het productief wordt ingezet. De waarde van kapitaal wordt bepaald door het rendement dat het genereert. Het rendement dat het ‘verdient’ hangt af van de waarde die het kapitaal toevoegt aan de economie.

Als kapitaal productief is en een hoog rendement genereert, zal het hoge waarde hebben. Als het improductief gebruikt wordt en weinig tot geen rendement genereert, zal de waarde laag zijn of zelfs tot niets gereduceerd worden. Kapitaal ingezet door Wal-Mart is productief geweest, het heeft het bedrijf waarde gegeven, terwijl het kapitaal gebruikt door Circuit City niet productief was en diens waarde viel naar nul.

Kapitaal verdient niet alleen een rendement op zichzelf. Rendement ontstaat door de beslissingen van haar eigenaren om het kapitaal op verschillende wijzen in te zetten. De stelling van Piketty, zijn eerste fundamentele wet, kan beter worden weergegeven als β=α/r, wat gelijk is aan Piketty zijn wet in mathematische zin, maar nog meer in economische zin. Het zegt dat de waarde van kapitaal een functie is van het inkomen dat het produceert, in plaats van dat het inkomen dat het produceert een functie is van zijn waarde.

Maakt dit een verschil? Piketty ijvert voor een wereldwijde belasting op kapitaal als een mechanisme om de ongelijkheid te verminderen en de economische impact zou minimaal zijn als mensen kapitaal bezitten en het slechts een inkomen genereert op basis van het in eigendom hebben, zoals Piketty impliceert. Maar als de bezitters van kapitaal beslissingen moeten maken over hoe zijn hun heterogene zaken gaan inzetten om een zo goed mogelijk rendement erop te krijgen – of om zelfs in ieder geval een positief resultaat te bereiken – dan zal een belasting op kapitaal een vernietigend effect hebben op economische groei en productiviteit.

De wet van Piketty komt neer op een boekhoudkundige manier, zoals hij het definieert, en binnen die definitie is het niet verkeerd. Maar als we nader gaan kijken naar de componenten in deze variabelen in die boekhoudkundige manier, kunnen we zien dat het niet een duidelijk beeld geeft van de individuele componenten die gemeten worden, noch van de onderlinge causale relatie tussen deze componenten.

De foto is gemaakt door: Roger Ferrer Ibánez