Op Nu.nl wordt verbaasd gereageerd op Trump omdat de President van de Verenigde Staten open zou staan voor “eerlijke en wederzijdse handel”, daar waar hij in het verleden zich daar toch fel tegen uitgelaten zou hebben. Is het weer een teken dat Trump onbetrouwbaar zou zijn, of dat hj constant draait om iedereen te paaien? Dat is mogelijk, maar ook makkelijk. Interessanter is het nog eens te wijzen op het verschil tussen ‘vrijhandel’ en vrijhandel bij evenementen zoals het World Economics Forum in Davos.

Handel in twee soorten

In 2017 werd op dit platform vrijhandel al eens besproken in relatie tot opmerkingen van Minister Dijsselbloem:

“Voor economen is vrije handel niet zo heel lastig. Het betekent handel die vrij is van interventie door de overheid. Dus geen heffingen, belastingen, restricties op kwantiteit, en wat dies meer zij. Voor politici als Dijsselbloem betekent ‘vrije handel’ dat zij de regels opstellen waaraan handelaren moet voldoen om te mogen handelen. ‘Vrije handel’ is voor hen een complex systeem waarin vragen worden behandeld als wie waarom en wanneer en door wie belast mag worden.”

Het is tegen die tweede variant dat Trump ageert. Dat is tegen het zere been tegen de hoge heren en dames die met 1000 privé-vliegtuigen voor minimaal $70.000,- aan entreegeld over uw toekomst praten. Onderwijl dansend en zuipend tot in de vroege uurtjes. Het is die tweede variant waarin de achterkamertjes-afspraak CETA tot stand komt, om maar te zwijgen van de TPP, TTIP, en overigen kongsies tussen bedrijfsleven en overheden. Het is deze variant die kansen beperkt tot hen die het geld hebben invloed te kopen bij overheden. Dat bent u over het algemeen niet.

Die eerste variant is de werkelijke vrijhandel. Het is gebaseerd op de gedachte dat beide (internationale) partijen in vrijwilligheid tot elkaar komen. Belangrijker, dat beide partijen inzien dat zij allebei tevreden naar huis gaan. Dit verondersteld een overeenkomst van wederzijdse belangen op lange termijn. Het is die variant waar Trump al langere tijd voorstander van is schrijft The Economist in mei 2017.

Vrijheid en invloed

Aan die tweede manier van handel drijven kleeft een groot nadeel. Niet voor u overigens. Wel voor de grote jongens die nu in Davos op elkaar aan het toasten zijn. Vrijhandel is namelijk niet te controleren door invloed te kopen bij overheden. Het is niet te sturen door achterkamertjespolitiek, of grote bijeenkomsten. Dat is wel het geval als alle internationale handel via overheden moét lopen, zoals nu het geval is. Wellicht is dat een uitvloeisel van J.S. Mill die tot de economische vrijheid van het individu niet het regelen van de  internationale handel rekende. Dat diende exclusief domein te zijn van de staat.

Dat is precies wat er in Davos besproken wordt. Niet wordt besproken hoe jan de bakker zich kan vormen als zelfstandige bakker. Er wordt besproken hoe grote bedrijven oplosingen kunnen bieden voor overheden. Daarbij worden producten, strategieën, en diensten aangeboden die van die bedrijven zelf afkomstig zijn. Niet vreemd natuurlijk. Het eerste bedrijf dat producten van de concurrent aanprijst moet nog overleven. De invloed die daarmee wordt uitgeoefend is gigantisch. Zonder de versmelting van overheden met deze bedrijven (en non-gouvermentele organisaties!) moeten zij namelijk met veel meer mensen concurreren. Met u bijvoorbeeld. Zolang het mantra de Davos-participanten als redders van de mensheid fungeren met hun idealistische plannen, zal er ongetwijfeld veel goeds en interessants gepresenteerd worden. Met werkelijke vrijhandel die de potentie heeft de persoonlijke en maatschappelijke situatie van onbekende mensen te verbeteren heeft het weinig van doen.

Schoppen tegen schenen

Het is dan ook verfrissend om een president van een land eens te horen over het reciprocitaire karakter van (inter)nationale handel. Dat Trump daarmee tegen de benen van de met bedrijven verstrengelde overheden schopt moge duidelijk zijn. Dat is echter bijzaak.

Interessanter wordt het te zien wat Trump gaat doen én hoe de overheden en bedrijven die door mogelijk handelen van Trump in hun verstrengelde positie aangetast worden. Zou Trump een daadwerkelijk reciprocitair karakter introduceren dan raken deze belangengroep in Davos een redelijk deel van haar invloed langzaam kwijt. Het kan zelfs, op termijn, betekenen dat overheden niet langer de oplossingen van bedrijven als hun eigen beleid verkopen aan hun burgers om hen daarna te belasten en dat geld door te sluizen naar diezelfde bedrijven en non-gouvermentele organisaties. Dat is een goede zaak. Zo krijgen namelijk meer mensen de kans om aan de problemen van deze wereld te werken met de oplossingen die bij hen passen. Het is een grote ‘als’, dat wel.

De foto is gemaakt door: World Economic Forum