Stefan Molyneux heeft vaak een interessante kijk op de wereld, althans in mijn optiek. Een daarvan is deze: De wet is een mening met een pistool. Dat impliceert dat de wet een systeem is dat een overheid ingesteld heeft. Die misvatting heeft sterk postgevat in de Westerse samenleving en is te danken aan filosofen als Hobbes, Bacon en de voorgangers en navolgers van deze verder onbetwist grote filosofen. Om te kijken wat Molyneux met de wet bedoelt wordt in dit stuk gebruik gemaakt van de uitleg van de wet zoals Hayek deze voorstaat.¹

In den beginne was er niets. Met het ontstaan of bestaan van leven ontstond gedrag. Bepaald gedrag leidde bepaalde groepen tot meer succes dan andere. ‘Bepaald’ is overigens een generieke term niet doelend op enig specifieke groep. Heersen geschiedt door de dominerende aanwezigheid van de leidende figuur in een dergelijke groep. Het is geen macht inherent aan het heersschap. Het is een fluïde constructie die continu aan herziening onderhevig is. Door selectie en evolutie van gedrag groeit een groep. Succesvol gedrag komt zo bovendrijven en wordt gestimuleerd. Hieruit ontstaan door het, wellicht niet eens, bewust leren van elkaar sociale verbanden van mensen die op bepaalde wijze samenwerken en zo succesvol zijn als groep. Let wel, dit is geen groep in de huidige zin van het woord als bijvoorbeeld ‘de minima’. Dit systeem van op natuurlijke wijze ontstane regels vormt wat de Grieken de kosmos noemden. Het is een spontane orde, ‘recent’ beschreven in Hayek’s werk ‘Law, Liberty and Legislation’. Uit deze kosmos groeit de wet. De wet bestaat uit die regels die door de kracht die zij hebben voor het succes van de groep bewust of onbewust al millennia in acht zijn genomen. De wet wordt dus niet bewust gemaakt op de manier zoals nu een ‘wet’ wordt gemaakt. Het zijn abstracte regels die tijdloos zijn, zoals het verbod op stelen en doden.

De groep bewaakt de wet door het eigen gedrag, bewust of onbewust. Totdat iemand bewust of onbewust de wet lijkt te overtreden. Een oordeel over de wet wordt toevertrouwd aan diegene die de beste kwaliteiten tentoon heeft gespreid ten aanzien van begrip en toepassing van de wet. Ook dit is een fluïde systeem. Wordt dit vertrouwen geschonden dan is het snel afgelopen met de positie van een dergelijk persoon. Door conservering van die kennis ontstaan subgroepen, families, die op basis van hun kennis en kunde binnen de groep een natuurlijk vertrouwen krijgen zaken te regelen aangaande vermeende schending van de wet. Een beslissing, ook wel regel, over een schending van de wet kan geen nieuwe wet zijn. Het is er slechts een uitleg van.

De groep groeit en na verloop van tijd worden nog slechts enkele families als kundig tot uitleg van de wet beschouwt omdat dit nu eenmaal al tijden zo is. Zij hebben een natuurlijk monopolie verkregen. Minder prominente families sluiten zich, vrijwillig, aan bij meer prominente families om te laten zien in wie zij het vertrouwen stellen of bij wie zij het meeste terugkrijgen voor hun loyaliteit.² Hierdoor groeit de verantwoordelijkheid van degene aan wie de trouw belooft wordt. Die verantwoordelijkheid wordt gedelegeerd naar werknemers in dienst van een van de uitleggers van de wet. Om te zorgen dat deze werknemers goed functioneren zijn regels nodig. Deze regels zijn geen wet. Zij zijn slechts regels die tot taak hebben de wet en de uitleg ervan te bewaken. Zij hoeven alleen nageleefd te worden door de werknemers. Na verloop van tijd heeft een enkele familie het recht om de wet uit te leggen gekregen of veroverd. Dit is het huidige kunstmatige monopolie op uitleg van de wet. Omdat dit nu de enige bron is van uitleg van de wet, lijken de regels en de wet meer en meer samen te vallen. Tot uiteindelijk ‘niemand’ meer weet wat het verschil tussen wet en regelgeving is. Dat is nu.

Zo beschouwd is hetgeen in parlementen gevormd wordt geen wet. Het is regelgeving van de organisatie die ooit tot doel had de wet te bewaken. Of het is verdere uitleg van de wet, maar geen wet. Levend volgens de wet kan iemand nooit bewust in de problemen brengen. Leven volgens regelgeving kan het gewone van de ene op de andere dag illegaal zijn. Het is deze regelgeving, die nu als wet wordt beschouwd, waartegen Stefan Molyneux ageert. Beter zou zijn om het verschil tussen de waarde van de wet en regelgeving te tonen: De wet is de wet. De regelgeving is een mening met een pistool.

1 De serie: Law, Legislation and Liberty gaat dieper in op deze materie

2 Meer over deze interessante ontwikkeling vindt u in de lezing van Hans Hermann Hoppe