Wat is een vrije markt eigenlijk? Is dat het beeld dat we dagelijks om ons heen zien? Het beeld dat we dagelijks gepresenteerd krijgen. Is die markt daadwerkelijk vrij is daarbij de hamvraag. Hoewel de definitie van ‘vrij’ subjectief is kan licht worden aangenomen dat ‘vrij’ in ieder geval enige mate van ongebondenheid inhoudt. Zelf kies ik ervoor dat vrij betekent ongebonden. Welke implicaties heeft de term ‘ongebonden’?

Ongebonden betekent dat ik u niet kan verplichten tot wat dan ook, in welke vorm dan ook in de interactie op de markt. Tenminste, ik kan u niet binden aan datgene wat u niet wil. Dat is vrij. Dit betekent dat vrijheid, in tegenstelling tot privacy, een binair begrip is. Het is er of het is er niet. Een tussenweg is er zeker, dat merkt u om u heen. U wordt immers niet gedwongen om uw eigen eten te kopen. Deze tussenweg zal echter onvermijdelijk leiden tot het verdwijnen van vrijheid.

Wat voor entiteit ook zorg draagt voor het verdwijnen van de vrijheid, het is altijd een centraal regelend orgaan dat zorgt voor binding. De beslissing van de enkele mens wordt daardoor overschreven. Hierdoor ontstaat onevenwichtigheid in de vrije markt. Uiteindelijk gaat ‘de markt’ hierdoor zwalken en zal dus bijgestuurd moeten worden. Dat bijsturen kan op twee manieren gebeuren. Of de regelende entiteit trekt zicht terug en de oorspronlijke, ongebonden, marktsituatie herstelt zich. Of de regelende entiteit poogt te doen wat zij doet, namelijk middels regels de onevenwichtigheid in de markt herstellen. Hiervoor is meer binding nodig om de eerdere binding te maskeren. Enfin, u begrijpt al waar dit naartoe gaat. De regelende entiteit heft niet zichzelf op en gaat dus verder met de markt, voorheen vrije, in evenwicht te brengen.

Uiteindelijk leidt dit tot totale controle van de markt. Dat is de enige logische weg als de regelende entiteit blijft pogen de onevenwichtigheden te corrigeren. Alleen een statische markt zal immers geen onverwachte resultaten produceren. De markt bestaat echter uit mensen. Dat betekent dat die mensen gecontroleerd en gestuurd moeten worden in hun acties. Zij hebben immers de, relatieve, macht de markt te verstoren.

Als de mens onder totale controle staat zijn er twee scenario’s mogelijk. Uiteraard met vele tussenwegen, maar uiteindelijk komt het op het volgende neer. Of de mens accepteert de totale controle en onderwerpt zich. Zolang hij immers niets raars doet zal hij binnen de totale controle prima kunnen leven. Of de mens verzet zich. Het is in dit verzet dat de vrije markt, nu zwarte of schaduwmarkt genoemd, in haar volle glorie laat zien. Hier handelen mensen met elkaar omdat ze er beiden beter van worden. Dat is de essentie van een vrije markt. Als wij elkaar niet kunnen binden en wij spreken beiden af dat voor een specifiek doel toch te doen, dan doen we dat omdat we elkaar vertrouwen, omdat we er beter van worden. Ofwel, we binden ons vrijwillig.

Kijkend naar Nederland vandaag de dag is het dan ook treffend dat op de Opinie pagina van de Volkskrant dit artikel stond. Dat in Nederland de schaduweconomie sterker groeit dan voorheen is een teken aan de wand dat de controle op de mens heviger en heviger wordt. De uitweg is onderwerping of de vrije markt.